สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา

[335] วจนสมฺปฏิจฺฉนตฺเถ วา นิปาโตติ อตฺโถฯ อฑฺฒุฑฺฒสตานีติ ตีณิ สตานิ, ปญฺญาสานิ จฯ วิคฺคหนฺติ มนุสฺสวิคฺคหํฯ อติเรกํ วาติ ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํฯ กาฬกนฺติ ‘‘สุทฺธกาฬกาน’’นฺติ (ปารา. 552-554) วุตฺตกาฬกํฯ ภูตนฺติ ภูตาโรจนํฯ ปรมฺปรภตฺตนฺติ ปรมฺปรโภชนํฯ ภิกฺขุนีสุ จ อกฺโกโสติ ยา ปน ภิกฺขุนี ภิกฺขุํ อกฺโกเสยฺย วา ปริภาเสยฺย วา (ปาจิ. 1029)ฯ อนฺตรวาสกนฺติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรปฏิคฺคหณํฯ รูปิยนฺติ รูปิยสพฺโพหารํฯ สุตฺตนฺติ สามํ สุตฺตํ วิญฺญาเปตฺวา ตนฺตวาเยหิฯ อุชฺฌาปนเกติ อุชฺฌาปนเก ขียนเกฯ ปาจิตปิณฺฑนฺติ ภิกฺขุนีปอปาจิตปิณฺฑปาตํฯ จาริตฺตนฺติ นิมนฺติโต สภตฺโต สมาโน สนฺตํฯ จีวรํ ทตฺวาติ สมคฺเคน สงฺเฆน จีวรํ ทตฺวาฯ โวสาสนฺตีติ ภิกฺขู ปเนว กุเลสุ นิมนฺติตา ภุญฺชนฺติ (ปาจิ. 558), ตตฺถ เจสาฯ คิรคฺคจริยาติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี นจฺจํ วา คีตํ วา’’ติ (ปาจิ. 834) จ, ‘‘อนฺโตวสฺสํ จาริกํ จเรยฺยา’’ติ (ปาจิ. 970) จ วุตฺตทฺวยํฯ ฉนฺททาเนนาติ ปาริวาสิกฉนฺททาเนน สิกฺขมานํ วุฏฺฐาเปยฺย (ปาจิ. 1167)ฯ ปาราชิกานิ จตฺตาริ, ภิกฺขุนีนํ สญฺญาจิกกุฏิญฺจ โกสิยมิสฺสสนฺถตญฺจ เสยฺยา จ อนุปสมฺปนฺเนน สห ปถวีขณนํฯ คจฺฉ เทวเตติ ภูตคามปาตพฺยตา สปฺปาณกอุทกสิญฺจนนฺติ อตฺโถฯ มหาวิหาโรติ มหลฺลกวิหาโรฯ อญฺญนฺติ อญฺญวาทกํฯ ทฺวารนฺติ ยาวทฺวารโกสาฯ ‘‘อนาทริยปาจิตฺตีติ จ สหธมฺมิกํ วุจฺจมาโน’’ติ ปาโฐฯ ปโยปานนฺติ สุรุสุรุการกํฯ เอฬกโลมานิ ปตฺโต จาติ เอฬกโลมโธวาปนญฺจ อูนปญฺจพนฺธนปตฺโต จฯ โอวาโท เจว เภสชฺชนฺติ ภิกฺขุนุปสฺสยํ อุปสงฺกมิตฺวา โอวาโท ตทุตฺตริเภสชฺชวิญฺญาปนญฺจฯ สูจิ อรญฺญโกติ ‘‘อฏฺฐิมยํ วา ทนฺตมยํ วา วิสาณมยํ วา สูจิฆร’’นฺติ (ปาจิ. 517) จ ‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานิ เสนาสนานิ สาสงฺก…เป.… ปฏิเทเสตพฺพ’’นฺติ (ปาจิ. 570) จฯ โอวาโทติ ยา ปน ภิกฺขุนี โอวาทาย วา สํวาสาย วา น คจฺเฉยฺย (ปาจิ. 1055)ฯ ปาราชิกานิ จตฺตารีติอาทิ ทฺวีสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตสมฺปิณฺฑนํฯ

จตุวิปตฺติวณฺณนา

[336] เอกติํสา เย ครุกาติ อุภโต อฏฺฐ ปาราชิกา, ภิกฺขูนํ เตรส, ภิกฺขุนีนํ ทส จ สงฺฆาทิเสสาฯ สาธารณาสาธารณวเสน อฏฺฐ อนวเสสา นาม ปาราชิกานิฯ ตเทวาติ สีลวิปตฺติํเยวฯ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ ‘‘ปาราชิก’’นฺติอาทินา อปุจฺฉิตเมว วิสฺสชฺชิตํฯ ‘‘ตตฺถ โย จายํ, อกฺโกสติ หสาธิปฺปาโย’’ติ ปาโฐฯ ทุฏฺฐุลฺลวิภาวนวเสนาคตวิปตฺติํ ฐเปตฺวา ปุจฺฉาปฏิปาฏิยา ยาวตติยกปญฺหํ วิสฺสชฺชิตุมารภิฯ อุกฺขิตฺตานุวตฺติกา ภิกฺขุนี อฏฺฐ ยาวตติยกสงฺฆาทิเสสา อิธ ปุจฺฉิตตฺตา อนนฺตรปญฺหา นาม ชาตาฯ

เฉทนกาทิวณฺณนา

[337] ปมาณาติกฺกนฺตมญฺจนิสีทนกณฺฑุปฏิจฺฉาทิวสฺสิกสาฏิกาสุคตจีวรปฺปมาณํ ภิกฺขุนีนํ อุทกสาฏิกาติ ฉ เฉทนกานิฯ จีวรวิปฺปวาสสมฺมุติอาทโย จตสฺโส สมฺมุติโยฯ ‘‘อยํ ตตฺถ สามีจี’’ติ เอวํ อาคตา สตฺต สามีจิโยฯ

อสาธารณาทิวณฺณนา

[338] ปุพฺเพ วุตฺตจุทฺทสปรมาเนว อนฺตรปญฺเห นิฏฺฐเปตฺวา ปุริมปญฺหํ วิสฺสชฺเชนฺโตฯ โธวนญฺจ ปฏิคฺคโหติ คาถา อฏฺฐกถาจริยานํฯ ทฺเว โลมานิ เอฬกโลมติโยชนปรมานิฯ

ทฺเววีสติ ขุทฺทกาติ –

‘‘สกโล ภิกฺขุนิวคฺโค, ปรมฺปรญฺจ โภชนํ;

อนติริตฺตํ อภิหฏํ, ปณีตญฺจ อเจลกํ;

ชานํ ทุฏฺฐุลฺลฉาทนํฯ

‘‘อูนํ มาตุคาเมน สทฺธิํ, ยา จ อนิกฺขนฺตราชเก;

สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา, วิกาเล คามปฺปเวสนํฯ

‘‘นิสีทเน จ ยา สิกฺขา, วสฺสิกาย จ สาฏิกา;

ทฺวาวีสติ อิมา สิกฺขา, ขุทฺทเกสุ ปกาสิตา’’ติฯ –